Дзяржаўная падтрымка сем'ям,
якія выхоўваюць дзяцей-інвалідаў
Дзяржаўная падтрымка сем'ям, якія выхоўваюць дзяцей-інвалідаў, аказваецца ў выглядзе дзяржаўных дапамог (Закон Рэспублікі Беларусь ад 29 снежня 2012 г. № 7-З "Аб дзяржаўных дапамогах сем'ям, якія выхоўваюць дзяцей"):
1. дапамога па догляду дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў назначаецца на першае дзіця ў памеры - 35 працэнтаў сярэднямесячнай заработнай платы работнікаў у рэспубліцы за квартал (далей - сярэднямесячная заработная плата), на другога і наступных дзяцей - 40 працэнтаў сярэднямесячнай заработнай платы, на дзіця-інваліда ў 4 платы;
2. дапамога на дзяцей старэйшых за 3 гады з асобных катэгорый сем'яў - прызначаецца па месцы працы (службы), вучобы аднаго з бацькоў (непрацуючым бацькам - у органах па працы, занятасці і сацыяльнай абароне), наступным катэгорыям сем'яў:
калі ў сям'і выхоўваецца дзіця-інвалід ва ўзросце да 18 гадоў;
калі ў сям'евыхоўваецца дзіця ва ўзросце да 18 гадоў, інфіцыраванае вірусам імунадэфіцыту чалавека;
калі ў сям'і бацька (айчым) або ўсынавіцель (удачарыцель) праходзяць тэрміновую ваенную або альтэрнатыўную службу, а таксама калі дзеці выхоўваюцца ў сям'і маці, у якіх бацька, усынавіцель (удачарыцель), якія выплачваюць аліменты, праходзяць тэрміновую ваенную або альтэрнатыўную службу;
калі ў сям'і абодва бацькі (маці (мачаха), бацька (айчым)) у поўнай сям'і або адзіны бацька ў няпоўнай сям'і, усынавіцель (удачарыцель) з'яўляюцца інвалідамі I або II групы, а таксама калі адзін з бацькоў у поўнай сям'і з'яўляецца інвалідам I групы, а другі ажыццяўляе догляд за ім і атрымлівае дапамогу;
калі ў сям'і адзін з бацькоў (маці (мачаха), бацька (айчым)) у поўнай сям'і або бацька ў няпоўнай сям'і ажыццяўляе догляд за інвалідам з дзяцінства 1 групы і атрымлівае дапаможнік, прадугледжаны заканадаўствам, калі інвалід з дзяцінства 1 групы прыпадае гэтаму бацьку сынам (дачкой). асобай.
Дапамога на дзяцей, старэйшых за 3 гады, з асобных катэгорый сем'яў прызначаецца незалежна ад даходаў сям'і на кожнае дзіця ва ўзросце старэйшым за 3 гады, якое выхоўваецца ў такіх сем'ях, пры ўмове занятасці працаздольнага аднаго з бацькоў:
на дзіця-інваліда ва ўзросце ад 3 да 18 гадоў - 70 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ;
на іншых дзяцей у сям'і - у памеры 50 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ;
3. дапамога на дзіця ва ўзросце да 18 гадоў, інфіцыраванага вірусам імунадэфіцыту чалавека (прызначаецца незалежна ад атрымання іншых відаў дапамог) - у памеры 70 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ;
4. дапамога па догляду дзіцяці-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў - назначаецца ў органах па працы, занятасці і сацыяльнай абароне і выплачваецца штомесяц:
па догляду дзіцяці-інваліда, які мае I або II ступень страты здароўя, - у памеры 100 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ;
па догляду дзіцяці-інваліда, які мае III або IV ступень страты здароўя да дасягнення ім узросту 3 гадоў уключна - 100 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ, пасля дасягнення дзіцем узросту 3 гадоў - у памеры 120 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ.
Права на такі від дапаможніка маюць асобы, якія фактычна ажыццяўляюць догляд дзіцяці-інваліда пры ўмове, што яны не з'яўляюцца занятымі.
Пры гэтым маці (мачасе) або бацьку (айчыму), усынавіцелю (удачарыцелю), апекуну (папячыцелю) прадастаўлена права на дапамогу па догляду дзіцяці-інваліда ва ўзросце да 18 гадоў, калі яны з'яўляюцца занятымі на наступных умовах:
працуюць на ўмовах няпоўнага працоўнага часу (не больш за палову месячнай нормы працоўнага часу) або выконваюць працу дома;
з'яўляюцца індывідуальнымі прадпрымальнікамі, натарыусамі, адвакатамі, асобамі, якія ажыццяўляюць рамесную дзейнасць або дзейнасць у сферы аграэкатурызму і адпаведная дзейнасць прыпынена ў парадку, устаноўленым заканадаўствам;
знаходзяцца ў водпуску па догляду дзіцяці да дасягнення ім узросту 3 гадоў (за любым дзіцем, не толькі за дзіцем-інвалідам) або акадэмічным водпуску;
атрымліваюць пенсію ці штомесячную страхавую выплату ў адпаведнасці з заканадаўствам аб абавязковым страхаванні ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў.
Сістэма дзяржаўных ільгот распаўсюджваецца на асобныя сем'і і ў частцы пенсіённага забеспячэння .
У адпаведнасці з Законам Рэспублікі Беларусь ад 17 красавіка 1992 г. № 1596-XII "Аб пенсійным забеспячэнні" (далей - Закон) прадастаўляецца права датэрміновага выхаду на пенсію па ўзросту :
• маці, якія выхоўвалі дзяцей-інвалідаў (інвалідаў з дзяцінства) не менш за 8 гадоў у перыяд да іх паўналецця, са зніжэннем агульнаўстаноўленага пенсійнага ўзросту на 5 гадоў і пры стажы працы не менш за 20 гадоў ( артыкул 20 );
• інвалідам з дзяцінства са зніжэннем агульнаўстаноўленага пенсіённага ўзросту на 5 гадоў:
• інвалідам з дзяцінства з дзяцінства I і II групы - пры стажы працы не менш за 20 гадоў у мужчын і не менш за 15 гадоў у жанчын;
• інвалідам з дзяцінства III групы - пры стажы працы не менш за 25 гадоў у мужчын і не менш за 20 гадоў у жанчын (артыкул 22).
Інвалідам з дзяцінства, інваліднасць якім устаноўлена пажыццёва, пенсія па ўзросту павялічваецца на 50 працэнтаў мінімальнага памеру пенсіі па ўзросту (частка трэцяя артыкула 68).
Права на датэрміновую пенсію па ўзросце бацькі дзяцей-інвалідаў (інвалідаў з дзяцінства), інваліды з дзяцінства маюць пры наяўнасці не менш як 5 гадоў страхавога стажу (перыяды работы з выплатай абавязковых страхавых узносаў у бюджэт дзяржаўнага пазабюджэтнага фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Рэспублікі Беларусь).
Дзецям-інвалідам ва ўзросце да 18 гадоў прызначаецца сацыяльная пенсія , якая вылічваецца ў працэнтах ад найбольшай велічыні бюджэту пражытачнага мінімуму (далей - БПМ), пры ступені страты здароўя: першай - 80 працэнтаў, другой - 85 працэнтаў, трэцяй - 95 працэнтаў, чацвёртай - 110 працэнтаў .
Грамадзянам, якія не атрымліваюць працоўную пенсію (напрыклад, якія не маюць права на працоўную пенсію) і (або) пенсію з іншых дзяржаў у адпаведнасці з міжнароднымі дагаворамі Рэспублікі Беларусь, назначаюцца сацыяльныя пенсіі. На агульных падставах сацыяльныя пенсіі прызначаюцца па дасягненні ўзросту: мужчыны - 65 гадоў, жанчыны - 60 гадоў. Дзецям-інвалідам, інвалідам, у тым ліку інвалідам з дзяцінства, дзецям, якія страцілі карміцеля, - незалежна ад узросту (артыкул 72) .
З 01.01.2021 для бацькоў дзяцей-інвалідаў з трэцяй і (або) чацвёртай ступенню страты здароўя, прызнаных у далейшым інвалідамі з дзяцінства I групы, якія ажыццяўляюць догляд інвалідаў не менш як 20 гадоў, памер сацыяльнай пенсіі складае 130 працэнтаў найбольшай велічыні БПМ пенсіянера.
У выпадку смерці аднаго або абодвух бацькоў дзецям, якія не дасягнулі 18-гадовага ўзросту (навучэнцам ва ўстановах адукацыі Рэспублікі Беларусь на дзённай форме - 23-гадовага ўзросту), назначаецца працоўная пенсія з нагоды страты карміцеля ў памеры 40 працэнтаў вылічанага па артыкуле 56 Закона заробку-карміцеля, а таксама
артыкулы 35, 38 ).
Кіраўнік дзяржавы 29 кастрычніка 2024 г. падпісаў Указ № 402
"Аб сацыяльнай падтрымцы".
Указам прадугледжваецца дататковая падтрымка сем'ям з дзецьмі-інвалідамі
Дзецям-інвалідам у выпадку смерці аднаго з бацькоў устанаўліваецца дадатковае павышэнне да пенсіі (з улікам ступені страты здароўя ад 80 да 110 працэнтаў бюджэту пражытачнага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва (БПМ).
Павышэнне па гэтай падставе прадугледжана і для інвалідаў
з дзяцінства I і II групы старэйшых за 18 гадоў, калі карміцель памёр да іх паўналецця (у памеры 110 і 95 працэнтаў БПМ адпаведна).
Указам прадастаўлена права на датэрміновую пенсію па ўзросце бацькам дзяцей-інвалідаў (інвалідаў з дзяцінства), якія самастойна выхавалі дзіця, без удзелу маці. Раней такая пенсія бацьку магла быць прызначаная толькі пасля таго, як маці дзіцяці сфармавала права на гэтую пенсію і адмовілася ад яе на карысць бацькі або не паспела скарыстацца сваім правам у сувязі са смерцю.
Датэрміновую пенсію ўзамен маці прызначаць бацьку пры дасягненні ім 58-гадовага ўзросту, пры ўмове пацверджання факту выхавання дзіцяці-інваліда не менш як 8 гадоў да яго паўналецця, стажу работы не менш як 25 гадоў, з якіх не менш як 5 гадоў работы з выплатай страхавых узносаў (страхавы стаж).