Сельская гаспадарка з'яўляецца найважнай галіной эканомікі, якая вызначае харчовую бяспеку краіны. Разам з гэтым, як паказвае статыстыка, сельская гаспадарка з'яўляецца адной з самых траўманебяспечных галін нароўні з прамысловасцю і будаваннем.
Ахова працы ў сельскай гаспадарцы – гэта сукупнасць рэдагаваў, нормаў, што забяспечваюць бяспеку жыцця і здароўя працаўнікоў падчас працоўнай чыннасці.
Адметнай асаблівасцю арганізацыі вытворчага працэсу ў сельскай гаспадарцы з'яўляецца:
- сезоннасць прац, што не дае магчымасць у асобныя перыяды года пільнавацца нарматыўнай працягласці працоўнага дня;
- нераўнамерная загружанасць працаўнікоў у плыні года.
Апроч таго, сельская гаспадарка складаецца з такіх галін як раслінаводства і жывёлагадоўлю, кожная з якіх мае цэлы шэраг спецыфічных шкодных і небяспечных вытворчых фактараў. Так, уласцівымі для раслінаводства есці размаітыя працы, злучаныя з ужываннем пестыцыдаў і мінеральных угнаенняў, пратручванне насення, апырскванне глебы і інш. Тыповымі для жывёлагадоўлі небяспечнымі і шкоднымі фактарамі з'яўляюцца абслугоўванне буйнай рагатай жывёлы, выкарыстанне таксічных і раздражняльных рэчываў. Гэтак жа стаіць вылучыць эксплуатацыю і тэхнічнае абслугоўванне машынна-трактарнага парка і абсталяванні, уплыў якіх пры пэўных умовах можа прывесці да траўмавання.
Агульнае кіраванне аховай працы ў арганізацыі сельскай гаспадаркі ўскладаецца на дырэктара арганізацыі. Загадам па арганізацыі прызначаюцца адказныя асобы за арганізацыю і стан аховы працы на пляцоўках і ў структурных падраздзяленнях. Да асноўных імпрэз па ахове працы ў арганізацыі можна аднесці:
стварэнне на працоўных месцах умоў працы адпаведнай вымогам заканадаўства пра ахову працы, бяспечнай вытворчасці прац;
слушную і бяспечную эксплуатацыю, захаванасць, вытворчых будынкаў (памяшканняў) і збудаванняў, санітарна-побытавых памяшканняў, тэрыторыі арганізацыі, бяспечную і слушную эксплуатацыю тэхналагічнага абсталявання, машын і механізмаў;
правядзенне ўсіх выглядаў інструктажаў на працоўным месцы, стажаванні, навучанні і праверкі ведаў па пытаннях аховай працы;
забеспячэнне працоўных адмысловым адзеннем, адмысловай абуткам, іншымі патрэбнымі сродкамі індывідуальнай абароны, спраўным інвентаром і прыладай, а таксама кантроль за іх выкарыстаннем;
забеспячэнне санітарна-побытавага абслугоўвання працоўных.
Гэтыя імпрэзы, безумоўна, зробяць уплыў на стан аховы працы ў арганізацыях сельскай гаспадаркі, але пры нядбайным дачыненні працаўнікоў да свайго здароўя і бяспекі эфектыўнасць ад гэтых імпрэз значна змяншаецца. Кожны з нас, ідучы на працу, павінен выразна помніць, што хаты яго чакаюць родныя і блізкія.
Галоўны дзяржаўны інспектар працы
Беразоўскага МРО Брэсцкага абласнога кіравання
Дэпартамента дзяржаўнай інспекцыі працы А.І.Жогал
Галоўны адмысловец аддзела па працы
кіравання па працы, занятасці і сацыяльнай абароне
Пружанскага райвыканкама Ж.Н. Клімец
НАПАМІНАК
па забеспячэнні здаровых і бяспечных умоў працы працоўных грамадзянаў пры выкананні лесасечных прац
Для занятку прадпрыемніцкай чыннасцю ў якасці індывідуальнага прадпрыемца грамадзянін мае права прыцягваць не больш за тры фізічныя асобы па працоўных і (ці) грамадзянска-праўным дамовам (Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18.06.2005 №285
«Пра некаторыя меры па рэгуляванні прадпрыемніцкай чыннасці»).
Паводле ч.1 ст.54 Працоўныя кодэксы Рэспублікі Беларусь (далей - ТК РБ) пры прыёме на працу наймальнік абавязаны:
1)запатрабаваць дакументы, патрэбныя для зняволення працоўнай дамовы ў адпаведнасці з заканадаўствам;
2)азнаёміць працаўніка пад роспіс з даручанай працай, умовамі і аплатай працы і вытлумачыць яго правы і абавязкі;
3)азнаёміць працаўніка пад роспіс з дакументамі, што рэгламентуюць унутраны працоўны распарадак; службовымі (працоўнымі) інструкцыямі;
4)правесці ўступны інструктаж па ахове працы;
5)аформіць зняволенне працоўнай дамовы загадам (дырэктывай) і абвясціць яго працаўніку пад роспіс;
6)у адпаведнасці з усталяваным парадкам завесці (запоўніць) на працаўніка працоўную кніжку.
У адпаведнасці з ч.1 ст.18 ТК РБ працоўная дамова (кантракт) складаецца ў пісьмовай форме, складаецца ў двух асобніках і падпісваецца бакамі, адзін асобнік перадаецца працаўніку, іншы захоўваецца ў наймальніка.
Пры зняволенні працоўнай дамовы наймальнік абавязаны запатрабаваць, а грамадзянін павінен падаць наймальніку дакумент, што сведчыць асобу, працоўную кніжку, медычную даведку пра стан здароўя і іншыя дакументы пра пацверджанне іншых акалічнасцяў, далучных да працы, калі іх паданне агадана заканадаўчымі актамі. Прыём на працу без паказаных дакументаў не дапушчаецца (ч.2 ст.26 ТК РБ).
Пасля зняволення ва ўсталяваным парадку працоўнай дамовы прыём на працу афармляецца загадам (дырэктывай) наймальніка. Загад (дырэктыва) аб'яўляецца працаўніку пад роспіс (ч.4 ст.25 ТК РБ).
Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 06.07.2005 №314 «Пра некаторыя меры па абароне праў грамадзянаў, якія выконваюць працу па грамадзянска-праўных і працоўных дамовах» вызначана, што юрыдычныя асобы і індывідуальныя прадпрыемцы, якія падаюць працу грамадзянам па грамадзянска-праўных дамовах, прадметам якіх з'яўляецца выкананне прац, аказанне паслуг і стварэнне аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці (далей – грамадзянска-праўныя дамовы), абавязаны складаць з імі паказаныя дамовы ў пісьмовай форме і вызначаць у гэтых дамовах апроч умоў, усталяваных заканадаўствам, наступныя істотныя ўмовы:
парадак разліку бакоў па грамадзянска-праўных дамовах, улучаючы сумы, што падлягаюць выплаце;
абавязанне заказцы – юрыдычнай асобы ці індывідуальнага прадпрыемца, які падае працу грамадзянам па грамадзянска-праўных дамовах (далей – заказца), па выплаце за іх ва ўсталяваным парадку абавязковых страхавых унёскаў на дзяржаўнае сацыяльнае страхаванне ў Фонд сацыяльнай абароны насельніцтвы Міністэрствы працы і сацыяльнай абароны;
абавязанні бакоў па забеспячэнні бяспечных умоў працы выходзячы з абавязкаў бакоў грамадзянска-праўнай дамовы і адказнасць за іх невыкананне;
падставы датэрміновага скасавання грамадзянска-праўнай дамовы;
адказнасць за невыкананне заказцам абавязанняў па аплаце выкананай працы, аказанай паслугі або створанага аб'екта інтэлектуальнай уласнасці ў выглядзе няўстойкі ў памеры не менш за 0,15 адсотка нявыплачанай сумы за кожны дзень пратэрміноўкі;
абавязанне заказцы па выплаце страхавых унёскаў па абавязковым страхаванні ад няшчасных выпадкаў на вытворчасці і прафесійных захворванняў, калі выкананне прац, аказанне паслуг, стварэнне аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці па складзеных іх грамадзянска-праўным дамовам з грамадзянамі ўжыццяўляецца ў месцах, пададзеных заказцам.
Асноўным нарматыўна-праўным актам, што ўсталёўвае вымогі па ахове працы пры выкананні лесасечных прац з'яўляюцца Міжгаліновыя правілы па ахове працы ў лясны, дрэваапрацоўчай прамысловасці і ў лясной гаспадарцы, зацверджаныя пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь і Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь 30.12.2008 №211/39.
Кіраўніцтва лесасечнымі працамі ўжыццяўляе кіраўнік прац (майстар).
Да выканання лесасечных прац дапушчаюцца твары не маладзей 18 гадоў, што маюць патрэбную прафесійную рыхтоўлю, мінулыя ва ўсталяваным парадку медычныя агляды, навучанне бяспечным метадам і прыёмам працы, інструктаж, стажаванне і праверку ведаў па пытаннях аховай працы.
У выпадку нябытнасці майстра кіраўніцтва гэтымі працамі можа быць ускладзена на аднаго з працаўнікоў арганізацыі, мінулага навучанне і праверку ведаў па ахове працы для вядзення дадзенага выгляду прац.
На кожную пасеку до пачала распрацоўкі ў залежнасці ад пэўных умоў рэльефу мясцовасці, складу насаджэння, спосабу сячэння, карыстаных машын, абсталявання і формаў арганізацыі працы павінна быць складзена тэхналагічная карта распрацоўкі пасекі.
Праводзіць лесасечныя працы без тэхналагічнай карты не дапушчаецца.
З зацверджанай тэхналагічнай картай кіраўнік прац павінен азнаёміць пад роспіс усіх працаўнікоў, якім мае быць распрацоўваць пасеку.
Лесасечныя працы спыняюцца падчас залеўнага дажджу, пры навальніцы, моцным снегападзе і густым тумане (бачнасць менш за 50 м). Не дапушчаецца ўжыццяўляць валку дрэваў пры хуткасці ветру звыш 11 м/с.
На тэрыторыі небяспечнай зоны падчас валкі дрэваў не дапушчаецца расчышчаць снег вакол дрэваў, абсякаць суччына, чокеровать, траляваць, спальваць сукі і выконваць іншыя працы.
Да пачатку выканання асноўных лесасечных аперацый вырабляюцца рыхтавальныя працы, што залучаюць рыхтоўлю пасек і лесапагрузных пунктаў, уладкаванне майстэрскай пляцоўкі, будаванне лесавозных вусоў, прыбіранне небяспечных дрэваў, разметку магістральных і пчальніковых тралявальных поцягаў.
Пакідаць небяспечныя дрэвы на кораню ці ў завіслым стане не дапушчаецца.
РЫХТОЎЛЯ ПАСЕКІ Да СЯЧЭННЯ
Да пачатку асноўных лесасечных аперацый падрыхтоўваюцца зоны бяспекі. На адлегласці не менш за 50 м ад меж лесапагрузных пунктаў, верхніх складоў, перасоўных электрастанцый, лябёдак, абагравальных памяшканняў, стацыянарных месцаў працы і стаянак лесасечных машын і іншага абсталявання ці памяшканняў, прызначаных для месцавання іх у лясных масівах, што не падлягаюць распрацоўцы, павінны быць прыбраны небяспечныя дрэвы, а ў падлеглых распрацоўцы - усе дрэвы.
Пры выкананні лесасечных прац з ужываннем маторных піл (валка дрэваў, ачыстка іх ствалоў ад сукоў, распілоўка (папярочная разрэзка ствала дрэва на часткі - кражы) на пасецы і верхнім лесаскладзе, абпілоўванне іх па габарыце рухомага састава) павінны выконвацца наступныя меры бяспекі:
заправу бензаматорных піл запальна-змазвальнымі матэрыяламі вырабляць пры непрацоўным рухавіку;
не скарыстаць у якасці паліва этыляваны бензін;
перад запускам рухавіка пераканацца, што пілавальны ланцуг не дакранаецца ніякіх прадметаў;
запуск рухавіка ўжыццяўляць на адлегласці не бліжэй 3 м ад месца заправы пілы;
не пілаваць канцавой часткай пілавальнага апарата каб пазбегнуць адкідання пілы на працоўных;
пераходзіць ад дрэва да дрэва з маторнай пілой пры працы рухавіка на халастых зваротах (з улучаным тормазам);
не працаваць з маторнай пілой вышэй роўня пляча;
не працаваць з маторнай пілой, калі яна няспраўная, дрэнна адрэгулявана ці не цалкам сабрана;
дробны рамонт, змену пілавальнага ланцуга, яе нацягненне, а таксама паварот рэдуктара пры пераходзе ад пілавання ў гарызантальнай плоскасці да пілавання ў вертыкальнай плоскасці і наадварот выконваць пры непрацоўным рухавіку;
вымаць заціснутую ў рэзе шыну пасля прыпынку рухавіка.
Выкананне лесасечных прац бліжэй 50 м ад меж ахоўных зон ліній электраперадачы і сувязі варта вырабляць па ўборы-допуску, што вызначае бяспечныя ўмовы працы.
ВАЛКА ДРЭВАЎ
Да пачатку валкі дрэва павінна быць падрыхтавана працоўнае месца:
высечаны хмызняк, што мяшае валцы (вакол дрэва ў радыусе 0,7 м);
зрэзаны ніжнія галінкі і сукі на ствале дрэва;
падрыхтаваны шлях адыходу даўжынёй не менш за 4 м пад кутом 45° у кірунку, процілеглым паданню дрэва, а зімой расчышчаны ці ўтаптаны снег вакол дрэва і на шляху адыходу.
Шырыня адыходнай дарожкі пасля расчышчэння ці ўтоптвання снягі павінна быць не менш 0,45 м, глыбіня пакінутага снегу па кольцы вакол дрэва на адыходнай дарожцы - не больш за 0,2 м.
Пры валцы дрэваў трэба:
скарыстаць валочные прыстасаванні: валочную лапатку, сякеру з клінамі, а пры працы вальшчыка ў пары з лесасекам - валочную відэлец;
пры распрацоўцы ветровально-бураломных пасек, выжарышчаў (лясных пляцоў, на якіх лёсак пашкоджаны ці знішчаны агнём) і пры рыхтоўлі пасекі да сячэння працаваць удвух (вальшчык з лесасекам з выкарыстаннем валочной відэльцы);
пераканацца ў нябытнасці людзей, жывёльных, машын і механізмаў у небяспечнай зоне. Валка дрэваў пры знаходжанні ў небяспечнай зоне людзей, жывёльных, машын і механізмаў не дапушчаецца;
ацаніць памеры, форму ствала і кроны, нахіл падлеглага валцы дрэвы, кірунак і сілу ветру, пераканацца ў нябытнасці на ім завіслых сукоў, якія могуць зваліцца падчас пілавання, і з улікам тэхналагічных вымогаў выбраць кірунак валкі;
падпілоўваць з таго боку, у які запланавана валіць дрэва;
падпілоўваць прастастойныя дрэвы на глыбіню 1/4, а дрэвы, нахіленыя ў бок кірунку валкі, на глыбіню 1/3 дыяметры ў месцы спілоўкі;
Напачатку падання дрэва вальшчык і лесасек павінны неадкладна адысці на бяспечную адлегласць (не менш за 4 м) пад кутом 45° у кірунку, процілеглым паданню дрэва, па загадзя падрыхтаваных шляхах адыходу, сочачы за падальным дрэвам і сукамі.
Здымаць завіслыя дрэвы кіруецца трактарам, лябёдкай ці з дапамогай коннай цягі з даўжынёй троса ці ліны не менш за 35 м.
Для здымання завіслага дрэва трос ці ліна мацуюцца на камлёвай частцы і ў залежнасці ад пэўных умоў сцягваюцца пад кутом ці ўздоўж завіслага дрэва.
Здымаць завіслыя дрэвы дапушчаецца:
рычагамі перасоўваннем камля дрэва ў бок, пры гэтым усе працоўныя павінны знаходзіцца з аднаго боку ствала дрэва;
каўняром, замацаваным за камель завіслага дрэва аднаго канца ліны і намотваннем іншага з дапамогай рычага на ствол усё большага дрэва;
кандаком - кручэннем завіслага дрэва вакол восі.
Пры наяўнасці некалькіх завіслых дрэваў кожнае з іх здымаюць асобна.
Працаўнікі, занятыя на лесасечных працах, і твары, што ажыццяўляюць нагляд і кантроль за вядзеннем гэтых прац, павінны насіць ахоўныя каскі, пры патрэбы - слухаўкі, ахоўныя ачкі ці шчыткі.
Брэсцкае абласное кіраванне
Дэпартамента дзяржаўнай
інспекцыі працы
сезоннасць прац, што не дае магчымасць у асобныя перыяды года пільнавацца нарматыўнай працягласці працоўнагадня;
нераўнамерная загружанасць працаўнікоў у плыні года.