У адпаведнасці з артыкулам 56 Закона Рэспублікі Беларусь «Пра пенсійнае забеспячэнне» (далей – Закон) пенсіі вылічаюцца па ўсталяваных нормах у адсотках да адкарэктаванага ў звязку з узростам сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы фактычнаму заробку (артыкулы 57, 58 і 70 Закона), які грамадзяне атрымвалі перад зваротам за пенсіяй.
Пры гэтым заробак не звыш 130 адсоткаў сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы, што ўжываецца для карэктавання фактычнага заробку пенсіянера (артыкул 70 Закона), у межах 10 адсоткаў паказанай велічыні ўлічваецца цалкам, а ў межах кожных наступных 10 адсоткаў – адпаведна ў памеры 90, 80, 70, 60, 50, 40, 30, 20 і 10 адсоткаў. Заробак у межах ад 130 да 400 адсоткаў сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы, што ўжываецца для карэктавання фактычнага заробку пенсіянера, улічваецца ў памеры 10 адсоткаў. Тварам, занятым на падземных працах і на працах на паверхні, злучаных з падземнымі працамі, гэты заробак улічваецца ў памеры 20 адсоткаў, а тварам, працяглы час занятым на падземных і адкрытых горных працах (артыкул 13 Закона), – у памеры 30 адсоткаў. Атрыманая такім чынам сума лічыцца заробкам, з якога вылічаецца пенсія.
У звязку з узростам сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы пры прызначэнні працоўных пенсій вырабляецца карэктаванне фактычнага заробку. Паказанае карэктаванне вырабляецца шляхам множання сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы, што ўжываецца пры пераразліку працоўных пенсій, на індывідуальны каэфіцыент заробку пенсіянера. Для вылічэння пенсіі ўжываецца заробак, абмежаваны па правілах артыкула 56 Закона.
Індывідуальны каэфіцыент заробку пенсіянера вызначаецца шляхам суаднясення яго штомесячнага фактычнага заробку ва ўсталяваным перыядзе і сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы ў тых жа месяцах і з'яўляецца сярэднім арыфметычным значэннем каэфіцыентаў заробку за кожны месяц ва ўсталяваным перыядзе.
Паводле артыкула 57 у 2015 годзе працоўная пенсія вылічвалася з адкарэктаванага фактычнага заробку, пэўнага ў адпаведнасці з Законам, за апошнія 21 год падрад стажу працы, але не больш чым за фактычна наяўны стаж працы. Пачынальна з 1 студзеня 2016 г. паказаны 21-гадовы перыяд павялічваецца штогод на адзін год до фактычна наяўнага ў твару, што звярнуўся за пенсіяй, стажу працы. Пры гэтым перыяды, агаданыя ў часткі другога артыкула 51 Закона (перыяды навучання, атрымання дапаможніка па сыходзе за інвалідам 1 групы або тварам, што дасягнуў 80-гадовага веку, атрымання дапаможніка па беспрацоўі і інш.) улічваюцца пры вылічэнні пенсіі пры ўмове, што яны не супадаюць з перыядамі працы і іншай чыннасці з выплатай абавязковых страхавых унёскаў у бюджэт фонду.
Даведкава: калі ў твару, што звярнуўся за прызначэннем пенсіі ў 2024одзе, адсутнічалі перапынкі ў працы, то для разліку індывідуальнага каэфіцыента будзе улічвацца заробак з 1994 года.
Мінімальны памер пенсіі па веку ўсталёўваецца ў памеры 25 адсоткаў найвялікай велічыні бюджэту пражытковага мінімуму ў сярэднім на душу насельніцтва, зацверджанага Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь за два апошнія кварталы.
Выходзячы з памеру мінімальнай пенсіі па веку вызначаюцца мінімальныя пенсіі па інваліднасці, па выпадку страты карміцеля, за выслугу гадоў, а таксама памеры наддаткаў і падвышэнняў да пенсій.
Да працоўных пенсій, вырахаваных у мінімальным памеры, вырабляецца даплата ў памеры 20 адсоткаў сярэдняй заробнай платы, што ўжываецца пры пераразліку працоўных пенсій.
Даведкава: з 01.XI.2023 для разліку мінімальнай пенсіі па веку выкарыстоўваецца велічыня бюджэту пражытковага мінімуму роўная 437,80 руб. Мінімальны памер пенсіі па веку складае 109,45 руб. Пры прызначэнні і пераразліку працоўных пенсій ужываецца сярэдняя заробная плата працаўнікоў
1751,56 руб. Даплата да працоўных пенсій, вырахаваных у мінімальным памеры, складае 350,31 руб. (20%*1751,56=350,31). Такім чынам, мінімальны памер пенсіі па веку з улікам даплаты да працоўных пенсій, вырахаваных у мінімальным памеры, складае 459,76 руб. (109,45+350,31=459,76).
У адпаведнасці з артыкулам 23 тварам, што дасягнулі агульнапрынятага пенсійнага веку і маюць стаж працы больш за 35 гадоў у мужчынаў і 30 гадоў у кабет, пенсіі павялічваюцца за кожны поўны год стажу працы звыш 35/30 гадоў на адзін адсотак сярэднямесячнага заробку, адкарэктаванага ў адпаведнасці з артыкулам 56 Закона (далей – сярэднямесячнага заробку пенсіянера), але не менш чым на 0,7 адсотка сярэдняй заробнай платы працаўнікоў у рэспубліцы, ужывальнай для карэктавання фактычнага заробку пенсіянера, а для асоб, мелых стаж працы 45 гадоў у мужчынаў і 40 гадоў у кабет, павелічэнне ў памеры не ніжэй паказанага ўсталёўваецца, пачынальна з 26/21 года стажу працы (у мужчынаў і кабет адпаведна). Павелічэнне вырабляецца ў межах 45 гадоў стажу працы ў мужчынаў і 40 гадоў у кабет.
Даведкава: у наш час пры прызначэнні і пераразліку працоўных пенсій ужываецца сярэдняя заробная плата працаўнікоў 1375,51 руб. Минимальный памер павелічэння за кожны поўны год стажу працы звыш 35/ 30 гадоў, а пры стажы працы 45/40 гадоў (у мужчынаў і кабет адпаведна) звыш 20/25 гадоў, складае 12,26 руб. (1751,56*0,7% =12,26).